GIẢ VÀ THẬT

1/ Trong lễ khai mạc Olympic Bắc Kinh 2008 vào đêm 8 tháng 8 mới đây, hình ảnh cô bé Lâm Diệu Khả với gương mặt khả ái, với nụ cười cực kỳ dễ thương xuất hiện để trình bày bài hát ca ngợi Tổ quốc Trung Hoa khi lá cờ nước chủ nhà được đưa vào sân vận động tạo ấn tượng khá mạnh trong hàng tỷ người xem trực tiếp lễ khai mạc qua màn ảnh nhỏ.

Hình ảnh bé Lâm Diệu Khả ngày hôm sau lễ khai mạc tràn ngập trên báo chí Trung Quốc và báo chí quốc tế. Tờ báo danh giá The New York Times đăng hình bé trên trang nhất.

Thế nhưng mới đây, một số hãng thông tấn nước ngoài đưa tin: Bé Lâm Diệu Khả chỉ hát nhép. Giọng hát thật do một cô bé khác có tên là Dương Bái Nghi, 7 tuổi. Cô bé có chất giọng đẹp Dương Bái Nghi này do gương mặt không ăn ảnh, thân hình hơi béo nên chỉ được chọn để hát thu vào đĩa.

Có những luồng ý kiến phản ứng trái ngược nhau về thông tin này:

+ Bé Dương Bái Nghi không được chọn vì các nhà tổ chức muốn tiết mục phải tạo nên những hình ảnh đẹp vì lợi ích của đất nước Trung Quốc. Chọn bé Lâm Diệu Khả xuất hiện trước ống kính vì bé này có một hình ảnh hoàn mỹ, tạo được nhiều cảm xúc và ấn tượng.

+ Một số ý kiến khác cho rằng cách thực hiện tiết mục này là lừa dối, gây thất vọng. Tại sao ban tổ chức không thể tìm được một bé gái vừa xinh, vừa hát hay ở một đất nước đông dân như thế? Cách làm này sẽ có tác động tới cuộc sống của cả hai đứa trẻ trong tương lai, đặc biệt là cháu bé hát nhép vì hiện tại, cháu trở thành là kẻ lừa dối.

2/ Chuyện hát nhép là chuyện phổ biến trong các hoạt động giải trí truyền hình, trừ các chương trình thi hát đơn ca (vốn có quy định cấm hát nhép của ban tổ chức) hoặc các trò chơi liên quan đến phản xạ hát.

Và có vẻ như hát lip-sync, hát playback có xuất xứ từ hoạt động truyền hình. Cải lương vốn không có tiết tấu chặt chẽ như các ca khúc tân nhạc mà người ta cũng phải sử dụng thủ thuật hát nhép. Cách nay hơn chục năm, video cải lương phát triển rầm rộ, nhiều kịch bản khai thác chi tiết quay ngoại cảnh để cho khung hình sinh động. Các nhóm ghi hình cải lương phải tìm đến những địa điểm như khu du lịch Bửu Long, Đầm Sen, Văn Thánh v.v… để khai thác cả sông, hồ, núi non mà ghi hình. Mỗi lần ghi hình thì người dân hiếu kỳ tụ lại coi và bàn tán om sòm. Không hát nhép mà thu trực tiếp như phim sitcom thì phải ôm hết cái mớ tiếng ồn của đám đông, của gió, của còi xe. Tiếng hát, lời thoại được cấy vào track tiếng trên băng video trước, khi ghi hình, đạo diễn cho phát lại, diễn viên cứ thế mà nhép. Có điều, như đã nói, tiết tấu thoại và cả hát cải lương nó không chặt nên thường cứ mỗi đầu câu thoại, câu hát là đạo diễn phải chọn khung hình thật rộng để diễn viên “bắt” theo băng chính xác rồi mới chọn cảnh cận.

Trong các chương trình truyền hình có biểu diễn văn nghệ như ca nhạc, đặc biệt là trực tiếp, hát nhép là giải pháp an toàn kỹ thuật và bảo đảm chất lượng. Không gian biểu diễn của ca sĩ, vũ đạo của ca sĩ và nhóm múa minh họa không cho phép bố trí micro để thu tốt nên phải hát nhép. Thậm chí có nhiều chương trình các diễn viên hát nhép không thèm bố trí “micro giả”. Ví dụ, các tiết mục biểu diễn trong trò chơi “Rung chuông vàng” của các trường đại học. Các ca sĩ sinh viên không ai cầm hay đeo mic mà âm thanh rất chất lượng!

Có nhiều ca sĩ được biên đạo múa xây dựng phần vũ đạo quá phức tạp, chỗ cần có tư thế cơ thể lấy hơi thì lọt vào một động tác diễn xuất rất oái ăm như gập người chẳng hạn thì có tài nào vừa hát thật vừa múa khỏe được. Đạo diễn truyền hình thì đủ khôn ngoan để né những khung hình có nguy cơ làm cho khán giả phát hiện hát nhép.

Nói chung hát nhép có lý do tồn tại của nó trên truyền hình nhân danh sự phục vụ tốt nhất cho khán giả.

Thế nhưng cũng có nhiều ý kiến phản đối chuyện hát nhép trên truyền hình, thậm chí nặng nề thì cho đó là thiếu trung thực. Những người ủng hộ xu hướng làm truyền hình thực tế (reality TV) thì còn phản đối mạnh hơn: Người ta cần đón nhận cảm xúc thật của ca sĩ qua phần trình bày, dù nó có những lỗi kỹ thuật hay chất lượng âm thanh chưa tốt chứ không muốn một sự hoàn hảo giả tạo.

3/ Sáng nay trước khi đi làm, bật kênh truyền hình có rating cao của thành phố lớn, lại gặp 3 biên tập viên ngồi nói chuyện buổi sáng. Một chương trình mà cả 3 BTV đều đóng kịch rất không hoàn hảo. Họ tổng hợp những bài báo đủ các lĩnh vực từ chính trị, kinh tế đến văn hóa – xã hội. Họ đọc tư liệu xào trên báo nhưng thỉnh thoảng cứ đưa đẩy “phải không anh X?”, “Y có đồng ý như thế không?”… Xem loạt chương trình này có cảm giác các BTV của đài ấy giống những nhà thông thái, lĩnh vực nào họ cũng nói sâu sắc, trôi chảy. Một người bạn nói rằng có bữa anh nghe họ “kể chuyện” nguyên xi nội dung bài báo của anh vừa đăng nhưng chẳng thèm nhắc tên tác giả.

Thỉnh thoảng trong chương trình truyền hình này cũng có insert các tư liệu hình ảnh cho đỡ ngán mắt thính giả. Nhưng cái kiểu làm truyền hình như thế này ngay cả phát thanh hiện đại cũng không được các chuyên gia chấp nhận. Đồn rằng, ý tưởng các chương trình này xuất phát từ một nhà báo to từ phát thanh chuyển về.

Bà xã tôi nói làm báo kiểu này cũng giống hát nhép.

Ý kiến của bạn?