NHẮC KHÉO THẾ

Nhân kỷ niệm 41 năm ngày Thành lập Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á - ASEAN (8/8/1967 - 8/8/2008), tối qua, trên truyền hình quốc gia, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có một bài phát biểu quan trọng dài 1701 chữ. Bạn tôi khi xem thời sự thì điện thoại hỏi, sao Thủ tướng đọc một bài dài hơn 10 phút mà không cầm giấy vẫn không vấp?

Câu hỏi của anh bạn làm tôi nảy ra ý tưởng viết entry này.

Lâu nay khi xem các biên tập viên, phát thanh viên trình bày bản tin hay dẫn chương trình truyền hình, nhiều người cũng thấy lạ: sao họ có thể thuộc lòng nhiều đến thế? Dần dà, khán giả cũng đoán ra rằng những biên tập viên, phát thanh viên, phóng viên ấy phải có một cái bảng chữ nào đó để được nhắc tuồng.

Nhưng nếu có cái một cái bảng hay cái màn hình lớn thì nó sẽ được đặt ở đâu? Đặt trên cao thì người đọc phải ngước mắt lên chứ? Còn đặt đúng tầm mắt nhìn ra ống kính thì nó… che mất camera làm sao ghi hình?

Trong lịch sử hình thành các thiết bị nhắc tuồng này, ban đầu, người ta đã dùng giấy cuộn, in văn bản lên giấy và cho “chạy” kế bên camera như thế. Và trải qua thời gian nó có một bước tiến khá dài. Thiết bị “nhắc tuồng” hiện nay đang phổ biến rộng rãi ra đời năm 1992.

Tên gọi của hệ thống thiết bị này cũng trải qua một quá trình thay đổi. Hiện nay, phổ biến là teleprompter (còn gọi là autocue, tạm dịch là máy nhắc).

Wikipedia định nghĩa máy nhắc là “a display device that prompts the person speaking with an electronic visual text of a speech or script”

Phần quan trọng và độc đáo của thiết bị này là một màn hình trong suốt được đặt trước ống kính của máy ghi hình. Dòng văn bản sẽ chạy trên màn hình này phản chiếu vào mắt người đọc. Màn hình này là một dạng gương một chiều (one-way mirror). Tín hiệu hình ảnh của người đọc vẫn xuyên qua màn hình để đến với ống kính camera mà không bị ảnh hưởng những dòng chữ chạy trên tấm kính đó. Dòng văn bản được chiếu lên màn hình từ một máy vi tính. Người đọc có thể điều khiển tốc độ cuốn văn bản theo ý mình, giống như chúng ta đọc một cuốn truyện trong phần mềm winword vậy!

Sơ đồ và tấm hình sau đây (mượn từ wikipedia) sẽ cho chúng ta hình dung dễ hơn:

1/ camera

2/ màn che phủ giữa ống kính camera và màn hình gương một chiều

3/ màn hình chiếu tín hiệu văn bản lên màn hình gương một chiều được phát đi từ một máy vi tính

4/ Màn hình gương một chiều đặt chếch 45⁰ so với phương thẳng đứng

5/ Tín hiệu hình ảnh người đọc được thu vào ống kính camera

6/ Tín hiệu phản chiếu của dòng văn bản vào mắt người đọc

Hiện nay thiết bị này hầu như được phổ biến trong các đài truyền hình. Biên tập viên, phát thanh viên nhiều đài bây giờ đọc bằng thiết bị này khá có nghề, họ cũng biết “diễn” ánh mắt thật tự nhiên, chứ không quá chăm chú để tạo cảm giác đang nói. Mỗi người có thị lực khác nhau nên thường cài đặt cỡ phông chữ (font size) khác nhau. Phông chữ càng to càng dễ đọc nhưng màn hình diện tích có hạn nên nếu chọn cỡ chữ to quá thì khó quét mắt được cả một câu dài, nhiều mệnh đề (dẫn đến tình trạng ngắt câu sai). Được cái là máy tính cho phép người đọc vừa đọc vừa điều khiển nên lỡ đọc sai thì cuộn (scroll) ngược lại.

Bạn nào muốn biết thêm thông tin về nguyên lý hoạt động, giá cả của thiết bị này thì search trên net, nhiều lắm!