LEARNING FROM OUR COLLEAGUE’S EXPERIENCES

Tuần rổi, có một bạn trẻ đang làm báo tập sự mail cho tôi hỏi xin tài liệu nghề báo và trao đổi vài chuyện về nghiệp vụ. Một trong những cái mail tôi gửi cho bạn ấy có nói đại ý là trong làm báo, CÁCH ĐÀO TẠO TỐT NHẤT LÀ HỌC Ở ĐỒNG NGHIỆP. Bạn ấy tỏ ra chưa hiểu, entry này như một chia sẻ thêm.

HỌC Ở ĐỒNG NGHIỆP

CÁCH ĐÀO TẠO TỐT NHẤT LÀ HỌC Ở ĐỒNG NGHIỆP, Thoạt nghe, nhiều người cho rằng đây là một nhận định vội vã bởi nhà báo ở Việt Nam vốn ít "chịu" nhau, làm gì có chuyện học từ đồng nghiệp là tốt nhất! Thế nhưng đây không phải là kết luận của tôi mà là nhận định của một nhà báo đã từng trải, đã có nhiều thành công và khi tôi được học ông trong một khóa ngắn hạn do IMMF tổ chức tại Thái Lan, ông đang làm việc cho một tờ báo lớn, Financial Times (Anh) và tham gia giảng dạy ở các trường Đại học danh tiếng tại Anh, Mỹ, Nam Phi: ông Graham Watts.

Theo Graham Watts, nhà báo chỉ có thể là một chuyên gia trên lĩnh vực báo chí chứ khó có thể là chuyên gia trên lĩnh vực họ đang theo dõi. Chẳng hạn, bạn có thể viết rất hay những bài báo về thị trường chứng khoán nhưng chưa chắc bạn đã có thể trở thành một tay môi giới chứng khoán giỏi. Bạn có thể bình luận bóng đá rất giỏi nhưng khó có thể trở thành một chuyên gia bóng đá...

Các nhà báo đàn anh thường khuyên lớp trẻ rằng nếu anh không hiểu điều gì thì đừng nên đưa nó vào bài viết của mình. Hiện nay, nhiều nhà báo trẻ của chúng ta viết bài theo công thức, ít sáng tạo nên thường lệ thuộc vào nguồn tin một cách máy móc. Nguồn tin ở đây có thể hiểu như là những báo cáo, những phát biểu, những thông cáo báo chí từ các buổi họp báo hay thậm chí một bài báo đã đăng, phát sóng. Internet ngày nay đã trở thành kho thông tin khổng lồ, song, nhà báo cũng phải hết sức thận trọng trước các nguồn tin từ internet.

Có một thực tế nữa là hiện nay nhiều nhà báo do tự ti, tự ái, do lười biếng, dấu dốt... nên không dám hay không muốn đặt câu hỏi ngay cả với đồng nghiệp của mình. Nhà báo giỏi chính là những người biết luôn luôn hỏi, kể cả những câu hỏi ngớ ngẩn. Và chính vì thế, họ lệ thuộc quá nặng vào nguồn tin nên không có sáng tạo, không có phát hiện và bài viết rất mờ nhạt thông tin.

Có nhiều kênh thông tin để nhà báo có thể học hỏi. Học - hay đúng hơn là tự học - là phẩm chất quan trọng của nhà báo. Nhưng, cũng theo ông Graham Watts, "một nhà báo viết về lĩnh vực kinh tế thì không cần thiết phải đọc những cuốn sách nghiên cứu kinh tế dày cộm, thay vào đó, hãy đọc thơ, đọc tiểu thuyết". Và như đã nói, cách học hay nhất là học từ đồng nghiệp. Học từ đồng nghiệp hay nhất là đọc, nghiên cứu các bài báo hay của đồng nghiệp. Và không chỉ đọc, nghiên cứu mà còn phải biết hỏi, biết tra cứu chéo dữ liệu từ các đồng nghiệp.

Sẽ có nhiều cách phân tích thêm về nhận định này, nhưng, thiết nghĩ, câu trả lời hay sẽ thuộc về chính kinh nghiệm của bạn. Mong được các bạn chia sẻ thêm về ý kiến này.