QUÊN

Hôm qua game show “Rung chuông vàng” có một câu hỏi thú vị nhưng rất tiếc, đáp án câu hỏi này làm mình thất vọng.

Các bạn sẽ nói ngay, hơi đâu mà đi bắt giò ba cái câu hỏi thi đố trên truyền hình. Thực ra mình cũng nghĩ thế và entry này cũng không nhằm để phê một câu hỏi chưa chuẩn. Nhưng dù sao cũng phải kể lại 1 tí để có có mà entry…

Câu hỏi bắt đầu bằng một video clip vui: Một chàng trai Hà Nội xuống sân bay Nội Bài về lại thủ đô, “lang thang trên phố” và hát ca khúc “Em ơi, Hà Nội phố”, thủ pháp phóng đại được sử dụng trong nội dung video clip diễn đạt một số hình ảnh kém văn minh của Hà Nội thời mở cửa. Câu hỏi đặt ra cho thí sinh có nội dung đại khái, tác giả ca khúc này sẽ rất buồn trước những hình ảnh Hà Nội không giống với những gì ông viết trong lời ca. Hãy cho biết, ông là ai?

Và đáp án của Ban tổ chức là Phú Quang!

Thực ra, lời bài hát “Em ơi, Hà Nội phố” là lời thơ (phỏng thơ) Phan Vũ. Cho nên đáp án đúng trong trường hợp này phải là Phú Quang – Phan Vũ chứ không thể chỉ là Phú Quang.

Trong cuộc hôn nhân giữa âm nhạc và thơ trong ca khúc ấy, khó có thể định ra rạch ròi rằng nhà thơ hay nhạc sĩ ai là người đóng góp cho sự thành công của ca khúc nhiều hơn ai, ai đóng góp bao nhiêu phần trăm như cách tính nhuận bút của các nhà xuất bản, nhà đài…

Ở Việt Nam hiện nay, rất nhiều ca khúc phổ thơ khi biểu diễn, ca sĩ và các nhà tổ chức thường quên mất việc giới thiệu tên nhà thơ, người làm thơ.

Dẫu biết rằng trong thực tế sáng tác ca khúc và trong quy trình tiếp nhận âm nhạc từ ca khúc, giai điệu, tiết tấu mới chính là yếu tố tác động mạnh đến cảm xúc người thụ hưởng tác phẩm. Nhưng không ai phủ nhận vai trò của lời ca đã góp phần tạo nên liên tưởng thẩm mỹ cho hình tượng âm nhạc.

Thái độ trân trọng đối với người viết lời ca, người làm thơ, nhà thơ có tác phẩm phổ nhạc là một thái độ văn hóa. Hiện nay, không chỉ chuyện quên giới thiệu, khi in ấn ca khúc trong sách, báo, băng đĩa, khi đưa ca khúc lên mạng, nhiều người cũng quên mất tác giả thơ. Nhuận bút trả cho ca khúc nhiều nơi cũng quên mất người làm thơ.

………

HÀ NỘI - PHỐ
(trích)

Phan Vũ

Gửi những người Hà Nội đi xa...

Chương một

Em ơi! Hà Nội - phố!
Ta còn em mùi hoàng lan
Còn em hoa sữa.
Tiếng giày gọi đường khuya
Thang gác cọt kẹt thời gian
Thân gỗ...
Ta còn em màu xanh thật đêm
Ngôi sao lẻ
Xào xạc chùm cây gió
Chiếc lá lạc vào căn xép nhỏ
Lá thư quên địa chỉ.
Quay về...

2.

Ta còn em một gốc cây
Một cột đèn
Ai đó chờ ai?
Tóc cắt ngang
Xõa xõa bờ vai...
Ta còn em ngã ba nào?
Chiếc khăn quàng tím đỏ,
Khuôn mặt chưa quen
Bỗng xôn xao nỗi khổ!
Góc phố ấy mở đầu
Trang tình sử!...

3.

Ta còn em con đường vắng
Rì rào cơn lốc nhỏ
Gót chân ai qua mùa lá đổ?
Nhà thờ Cửa Bắc,
Chiều tan lễ,
Chuông nguyện còn mãi ngân nga...

Chương hai

6.
Ta còn em khúc tự tình ca
Đôi chim khuyên gọi nhau
Trong bụi cỏ
Đôi guốc bỏ quên bên ghế đá,
Tiếng ve ra rả mùa hè...
Còn em đường cũ Cổ Ngư
La đà,
Cành phượng vĩ.
Hoàng hôn xa đến tự bao giờ,
Nắng chiều phai trên sóng Tây Hồ.
Những bước chân tìm nhau
Rất vội,
Tiếng thì thầm sớm hôm buổi tối,
Cuộc tình hờ
Bỗng chốc
Nghiêm trang...

Chương ba

9.
Ta còn em đường lượn mái cong
Ngôi chùa cũ,
Tháng năm buồn lệch xô ngói âm dương
Ai đó ngồi bên gốc đại,
Chợt quên ai kia
Đứng đợi bên đường.

Chương bốn

10.
Em ơi! Hà Nội - phố!
Ta còn em đám mây in bóng rồng bay
Cổng đền Quan Thánh
Cờ đuôi nheo ngũ sắc
Còn em dãy bia đá
Nhân hình hội tụ
Rêu phong gìn giữ nét tài hoa...

(...)

Ta còn em tiếng trống tan trường
Áo thanh thiên điệp màu liễu rủ.
Đôi guốc cao mài mòn đại lộ,
Một ngả nào lưu dấu gót tài hoa.
Còn em mãi mãi dáng kiêu sa
Lặng lẽ theo em về phố...

11.

Ta còn em những ánh sao sa,
Tia hồi quang
Chớp chớp trên đường
Toa xe điện cuối ngày,
Áo bành tô cũ nát...
Lanh canh! Lanh canh!
Tiếng hàng ngày hay hồi âm
Thuở chiềng khua?...
Ta còn em ngọn đèn khuya
Vùng sáng nhỏ
Bà quán mải mê câu chuyện
Nàng Kiều
Rượu làng Vân lung linh men ngọt
Mắt cô nàng lúng liếng, đong đưa
Những chàng trai say suốt mùa...

Chương năm

13.
Ta còn em cánh cửa sắt
Lâu ngày không mở.
Nhà ai?
Qua đó.
Bâng khuâng nhớ tuổi học trò
Còn em giàn thiên lý chết khô,
Cỏ mọc hoang trong vườn nắng,
Còn em tiếng ghi-ta
Bập bùng
Tự sự
Châm lửa điếu thuốc cuối cùng
Xập xòa
Kỷ niệm.
Đêm Kinh Kỳ thuở ấy,
Xanh lơ...

17.

Ta còn em chiếc lá bàng đầu tiên
Nhuộm đỏ
Cô gái gặp nắng hanh.
Chợt hồng đôi má
Cơn mưa nào đi nhanh qua phố
Một chút xanh hơn
Trời Hà nội hôm qua...
Ta còn em cô hàng hoa
Gánh mùa thu
Qua cổng chợ
Những chùm hoa tím
Ngát
Mùa thu...

Chương sáu

18.
Em ơi! Hà Nội - phố!
Ta còn em một màu xanh thời gian
Chợt nhòe,
Chợt hiện
Chợt lung linh ngọn nến,
Chợt mong manh
Một dáng
Một hình

20.

Ta còn em một phút mê cuồng
Người nghệ sĩ lang thang hè phố
Bơ vơ
Không nhớ nổi con đường.
Ngay trước cổng nhà mẹ cha
Còn em một bóng chiều sa
Những câu thơ, những bức tranh
Đời đời
Lỡ dở...

Chương bảy

21.
Em ơi! Hà Nội - phố!
Ta còn em những giọt sương
Nhòa nhòa bóng điện
Mặt nước Hồ Gươm
Một đêm trở lạnh.
Cánh nhạn chao nghiêng
Chiều cuối,
Giã từ...

23.

Em ơi! Hà Nội - phố!
Ta còn em cánh tay trần
Mở cửa
Mùa Xuân trong khung :
Giò phong lan
Điệp vàng rực rỡ
Từng cây khô óng ả sợi tơ hồng
Đường phố dài
Chi chít chồi sinh
Màu ước vọng in hình
Xanh nõn lá...
Ta còn em,
Hà Nội - phố, em ơi!
Ta còn em,
Em ơi! Hà Nội, phố...

Tháng Chạp, 1972